Het is een cliché - maar daarmee niet minder waar - te constateren dat de ons omringende wereld snel in complexiteit toeneemt. In onze leefwereld spelen computers in allerlei vormen een essentiële rol. En nu deze machines een integratie van de fysieke en digitale omgevingsstructuur mogelijk maken zijn informatie-architectuur en gebruikservaring ook hier onderwerp van ontwerp ('design') geworden. Andrea Resmini en Luca Rosati bespreken in dit boekwerk (April 2011) hoe ontwerpers de mens centraal kunnen blijven zetten bij het ontwerp van nieuwe verschijnselen, mogelijkheden en toepassingen.

In een toenemend aantal organisaties is UX een gevestigde ontwerppraktijk. Multidisciplinaire teams dragen doorlopend zorg voor een optimale gebruikservaring van producten, diensten en systemen. Maar zo langzamerhand is deze praktijk toe aan verdere professionalisering door expliciete aandacht voor het management van UX. Arnie Lund (Microsoft) schreef speciaal voor UX managers een boek (te verschijnen in mei 2011), waarin hij ingaat op hoe UX-teams succesvol kunnen zijn en hoe UX management in organisaties het beste kan worden belegd.

Ontwerpen voor gebruiksbelevingen van websites is inmiddels een redelijk volwassen internationale bedrijfstak. Glazenbolkijkers ontwaren al weer een nieuw landschap waarin de mogelijkheden van digitale informatie, interactie en communicatie zijn geïntegreerd met objecten in de fysieke wereld (denk: Nike+). En vanzelfsprekend spelen hierin ook gebruiksbelevingen een essentiële rol voor succes. Ontwerper Mike Kuniavsky verkent met dit boek het nieuwe territorium van belevingen met alomtegenwoordigende computers.

Eenvoud is voor veel ontwerpers een richtinggevend principe. Hoe eenvoudiger, hoe beter. Giles Colborne laat aan de hand van talloze voorbeelden zien hoe eenvoud in ontwerp te bereiken en hoe sommige produkten en diensten hun succes aan dit ontwerpprincipe hebben te danken. Een summier, maar inspirerend boekwerk.

Hoe krijg je een organisatie zover dat vanuit de klant en de gebruikbeleving van produkten en diensten wordt gedacht? De Britse auteurs Cennydd Bowles en James Box (beiden Clearleft) laten in dit aantrekkelijke boekwerk zien wat ontwerpers voor digitale gebruiksbeleving kunnen doen met een beperkt budget en nauwelijks ondersteuning. Sterk aanbevolen voor inspiratie en 'ter leering ende vermaeck'.

Voor beginners in informatie-archtectuur heeft auteur Donna Spencer een zeer praktisch boekwerkje geschreven waar ze meteen mee aan de slag kunnen. Met allerlei tips, trucs en wenken over classificaties, labelling en patronen voor zowel websites, intranetten en applicaties. Kortom, een aardig boekje voor de eerste praktische stappen in de IA.

De publikatie van een Nederlandstalig boekwerk op het gebied van ontwerpen voor digitale en online gebruiksbelevingen is altijd weer een hoogtepunt. In het Engelstalige boekengeweld valt een produktie van eigen bodem niet snel op. De moed van Antoni Bol en Frédérique Harmzse (beiden Macaw) voor de uitgave van hun Handboek interactieontwerp valt dan ook te prijzen. Geschikt voor studenten en anderen die op de hoogte willen geraken van de facetten van interactie tussen mensen en digitale apparaten. Gedegen concurrentie voor About Face 3.0 (Alan Cooper)?

Marc Hasselzahl is autoriteit op het terrein van ontwerpen voor positieve gebruikservaringen van interactieve technologie. In zijn nieuwste boekwerk gaat hij in op de essentie van beleven en ervaren en laat hij zien met welke cruciale aspecten van de mens rekening moet worden gehouden. Zijn wetenschappelijke inzichten, ontwerpvoorbeelden en persoonlijke anekdotes zijn zeer geschikt voor de reflectieve en nieuwsgierige beroepsbeoefenaar.

In ontwerpprojecten is communicatie van essentieel belang. Een verhaal vertellen zodat iedereen op het puntje van de stoel gaat zitten is maar weinigen gegeven. De auteurs van dit boek proberen voor de beroepspraktijk te laten zien wat de waarde en kracht is van een goed verhaal vertellen ('storytelling'). Een aanrader ter verhoging van ieders presentationele vaardigheden.

Webapplicaties ontwerpen voor omvangrijke organisaties is geen sinecure. Een belangrijk ontwerpprincipe is daarbij het gebruik van patronen. Pawan Vora laat in dit boek zien welke patronen voor webapplicaties hij in de loop der tijd heeft geïdentificeerd en gebruikt. Met speciale aandacht voor patronen uit de rubrieken Web 2.0, RIA en AJAX.

Een optimale gebruikservaring kan nooit in één keer worden gerealiseerd. Alleen doorlopend onderzoek van het gebruik, de gebruikers en de bruikbaarheid leidt uiteindelijk tot het gewenste resultaat. De auteurs van dit boekwerk beschrijven mogelijke kwalitatieve en kwantitatieve manieren waarop de kwaliteit van computer- en webgebruik gedegen kan worden onderzocht. Zeker ook voor studenten als leerboek geschikt.

Het wordt vaak vergeten, maar digitale applicaties (web, mobiel of 'gewoon' computer) zijn feitelijk software. Softwaretoepassingen hebben een gebruikersinterface die vooral bruikbaar moet zijn om prettig te kunnen gebruiken. De auteurs van dit boekwerk laten zien dat bruikbaarheid van software alleen onvoldoende is. Zij beschrijven hoe softwareproducenten ervoor kunnen zorgen dat de gebruiksbeleving van hun toepassingen de moeite van het gebruik en daarmee de aanschaf meer dan waard zijn.

Negen jaar nadat auteur Steve Krug zijn Don't Make Me Think publiceerde is er eindelijk weer een nieuw boekwerk van zijn hand beschikbaar. Net als het vorige zal ook deze weer door velen worden omarmd. Steve weet als geen ander bruikbaarheid en gebruikgemak voor grote groepen inzichtelijk te maken. Het zal zeker op veel introductieleeslijstjes komen.

Een gebruikers- of ontwerpperspectief op zoeken en vinden komt niet vaak voor, want het is meestal de technologie van de zoekmachine (lees: Google) die centraal staat. Autoriteit op het gebied van vindbaarheid van informatie voor gebruikers is zonder twijfel informatie-architect en ontwerper Peter Morville (@morville). Samen met Jeffery Callender verzamelde en analyseerde hij honderden ontwerppatronen om een optimale vindbaarheid van informatie bij gebruiksbelevingen te garanderen.

In de niet aflatende stroom (vooral Amerikaanse) literatuur over het ontwerp van gebruikersinterfaces, -belevingen en -ervaringen heeft de redacteur van dit boekwerk de belangrijkste publikaties van de uitgever op dit terrein gebundeld. Gerenommeerde auteurs (zoals Nielsen, Buxton en Kuniavsky) schrijven uitgebreid over bruikbaarheidsevaluaties, prototyping en schetsen, gebruikersonderzoek en -analyse, personas en scenarios. Een geschikt verzamelboek voor opleidingen.

Hoe weet je of je ontwerp de gewenste gebruikservaring oproept? Met een prototype. Een prototype van een site of applicatie stelt ontwerpers in staat al in een vroeg stadium te achterhalen of de beoogde doelstellingen ook daadwerkelijk worden gerealiseerd. In dit boekwerk van Rosenfeld Media laat ontwerper Todd Zaki Warfel zien hoe prototypes ook hulpmiddelen voor communicatie zijn. Met opdrachtgevers, met ontwikkelaars én met gebruikers spreken over een ontwerp is met een prototype een stuk makkelijker dan met plaatjes, schetsen of schermen alleen.

Onder het motto Meten=Weten is registratie van oogbewegingen ('eyetracking') zeer populair onder bruikbaarheidsspecialisten en webanalisten. Een dergelijke registratie kan inzicht geven in problemen, tekortkomingen en inconsistenties van webpagina's. Het ligt voor de hand dat bruikbaarheidsgoeroe Jakob Nielsen er dan een boek over schrijft. In samenwerking met Kara Pernice laat hij zien wat de techniek inhoudt, wat je er aan hebt en hoe je er een bruikbaarheidstest mee opzet.

Contentstrategie is gericht op de planning, publicatie en het beheer van bruikbare en zinvolle content van een site. Da's mooi, want hoe vaak blijkt de inhoud van een site of applicatie niet een stiefkindje. Auteur Kristina Halvorson (Brain Traffic) laat in dit boek zien hoe de waarde van een site voor een belangrijk deel in de inhoud zit. Ze adviseert bedrijven en instellingen hoe zij al in een vroeg stadium de opzet, organisatie en productie van content ter hand kunnen nemen. Kwaliteitscontent blijkt één van de belangrijkste ingrediënten van een positieve gebruikservaring.

Onder lastige omstandigheden een prachtig interactie-ontwerp opleveren waar klanten van uit hun stoel vallen wordt steeds moeilijker. Maar met steeds minder budget, tijd en expertise toch iets innovatiefs maken is niet onmogelijk. Auteurs Robert Hoekman Jr. en Jared Spool laten in dit boek zien hoe interactie-ontwerpers met de 'heilige drieëenheid voor herbruikbaarheid' (d.i. patronen, componenten en raamwerken) aansprekende toepassingen kunnen maken. In plaats van in elk project met een leeg canvas beginnen de gereedschapskist gevuld hebben is hun credo.

Volgens sommigen wordt het Web behalve persoonlijk ook steeds socialer. De auteurs van dit boek gaan in op het vraagstuk hoe je sites zo kunt ontwerpen dat interacties met gebruikers en aan een gemeenschap bouwen worden gestimuleerd. Met meer dan 100 interactiepatronen, ontwerpprincipes en heldere schoolvoorbeelden bieden Christian Crumlish en Erin Malone interface-ontwerpers van sites met een sterk sociaal karakter bruikbare oplossingen voor hun ontwerpproblemen.

Hergebruik van raamwerken, objecten en componenten is gemeengoed in de wereld van software-ontwerp. Ontwerpers van gebruiksbelevingen zijn jammergenoeg vaak nog niet zover. Ontwerppatronen als oplossingen voor veelkomende problemen bestaan al enige tijd, maar herbruikbare ontwerpcomponenten (nog) niet. Nathan Curtis laat zien hoe dergelijke componenten ontwerpers helpen niet telkens het wiel opnieuw uit te vinden. Componentenbibliotheken blijken een waardevol hulpmiddel voor ontwerpers, ontwerpteams en -organisaties om hun ontwerpprocessen effectiever, efficiënter en beter te laten verlopen, zegt Curtis.

Zoals Bas Evers wist te melden is contentstrategie het nieuwe toverwoord in de contentwereld. Centrale vraag: Wat is er vanuit inhoudelijk perspectief nodig om een site bruikbaar, zinvol en aantrekkelijk te maken. Auteur Richard Sheffield schetst in deze 'bijbel' de essentie van contentstrategie, wat een contentstrateeg doet en hoe een contentstrategie praktisch kan worden vormgegeven. Een aardig startpunt voor ontwerpers en redacteuren van content.

Bruikbaarheid en gebruikservaringen zijn voor veel organisaties geen onbekende begrippen. Toch lijkt telkens de legitimiteitsvraag ervan zich weer voor te doen. John Rhodes beschijft in dit boekwerk (met als toevoeging User experience infiltration tactics) hoe hij via slinkse technieken beide begrippen diep in grote organisaties heeft weten te injecteren. Via een benadering van onderop en niet van bovenaf.

Aangekondigd als een allesomvattend boekwerk over digitale producten en diensten ontwerpen van de gerenommeerde ontwerpers Kim Goodwin en Alan Cooper. Aan de hand van honderden voorbeelden, oefeningen en illustraties laten zij zien hoe integratie van vormgeving, interactie-ontwerp en industrieel ontwerp resultaten met grote toegevoegde waarde voor iedereen oplevert.

Meer en meer ondernemen bedrijven, organisaties en instellingen UX-projecten. Projectleden met verschillende achtergronden, ervaringen en benaderingswijzen werken daarin samen voor het beste resultaat. In dit boek geven Unger en Chandler een leiddraad voor professionals en nieuwkomers. Ze beschrijven hoe rollen, processen en activiteiten het beste kunnen worden georganiseerd. Nu eens niet een boek over wat UX is, maar over hoe ontwerpen voor positieve gebruiksbelevingen optimaal verloopt.

De (on)toegankelijkheid van webapplicaties wordt voornamelijk bepaald door hun technologische dimensie. Toegankelijkheid is naast bruikbaarheid een basiskwaliteit, die jammergenoeg niet altijd hoog is. De auteurs van dit boekwerk leren de lezer hoe webapplicaties met verschillende (standaard)technologieën te ontwerpen en implementeren voor iedereen. Een goed boek voor de ook wat meer technisch georiënteerde ontwerpers.

Vakgebieden hebben zo hun klassiekers. Bruikbaarheidsspecialisten kunnen niet zonder 'The Psychology of Everyday Things' (Norman, 1988), informatie-architecten verslinden 'Information Architecture for the WWW' (Rosenfeld & Morville, 1998) en interactie-ontwerpers zweren bij 'About Face' (Cooper, 1995). Ontwerpers van websites hebben hun vermaarde 'Web Style Guide' (Lynch & Horton, 1999), waarvan de auteurs nu de derde editie uitbrengen. Het boek is een compendium van facetten waar je als hedendaagse ontwerper rekening mee moet houden. En dat zijn er wat meer dan bij de eerste uitgave van deze klassieker.

Met de introductie van de Nintendo Wii en de iPhone en iPod Touch van Apple heeft interactie-ontwerp er een nieuwe dimensie bij gekregen: arm-, hand- en vingerinteractie. Interactie met deze populaire producten brengt zeer specifieke ontwerpuitdagingen met zich mee. Interactie-ontwerper Dan Saffer (Kicker en AP-alumnus) geeft essentiële informatie over wat er allemaal bij komt kijken bruikbare, zinvolle en aantrekkelijke applicaties voor deze producten te ontwerpen.

Web 2.0 is niet alleen een aanduiding voor de sociale dimensie van het web, maar ook voor interactierijke interfaces van internetapplicaties met de zogeheten AJAX-technologie ('RIAs'). De bibliotheek met ontwerppatronen van Yahoo! vervulde voor dergelijke interfaces een voortrekkersrol. Bill Scott, de geestelijk vader van deze bibliotheek, heeft nu samen met Theresa Neil een boek geschreven waarin ze duidelijk maken hoe je met ontwerpprincipes en -patronen deze interfaces kunt maken.

Formulieren zijn vaak het stiefkindje in een site of applicatie. In het algemeen wordt hun ontwerp als saai en lastig gezien. Het resultaat is dat formulieren voor aanschaf, aanmelding of transactie vaak niet aan hun doel beantwoorden en onbruikbaar zijn. Caroline Jarrett en Gerry Gaffney laten zien hoe je bruikbare formulieren kunt ontwerpen en ze door te testen steeds beter kunt maken.

Mensen bezoeken geen sites om te interacteren maar om iets voor elkaar te krijgen: een kaartje bestellen, een boek kopen of een reis boeken. David Lee King beschrijft waar je aan moet denken als je een ontwerp maakt voor een zinvolle, persoonlijke en aantrekkelijke site. En welke technieken en gereedschap je kunt gebruiken om conversaties op gang te brengen, zoals blogs, wiki's en podcasting. Kortom, een boek met handige vuistregels, bruikbare tips én de eigentijdse toverwoorden.

Eindelijk (weer) eens een boek over bruikbaarheids- en gebruikerstesten in het Nederlands. Specialist Ben Vroom beschrijft hoe testen met vertegenwoordigers uit de doelgroep de kwaliteit van websites en intranets kunnen verhogen. Vooral ook relevant voor het Vlaamse beroepsonderwijs, want daar mag naar verluidt alleen Nederlandstalige literatuur worden gebruikt.

Aan de stroom (vooral Amerikaanse) literatuur over bruikbaarheid en bruikbaarheidstesten lijkt geen eind te komen. "Usability is hot" zouden ze in de USA zeggen. Elke uitgeverij ziet wel weer een nieuwe invalshoek. Dit keer belichten Joseph S. Dumas en Beth A. Loring vooral de rol van de moderator tijdens de opzet, uitvoering en analyse van de testen. Aardig zijn vooral de bijbehorende online video's op de boeksite.

Anders dan de titel doet vermoeden besteedt dit boek alleen aandacht aan de bruikbaarheidsdimensie van gebruiksbelevingen en -ervaringen. Wat is bruikbaarheid en hoe meet je het? Met een uitgebreid scala aan methoden en technieken beantwoorden Thomas Tullis en William Albert deze vragen. Een boek vooral voor onderzoekers, testers en beoordelaars van de bruikbaarheid van producten, sites en applicaties en minder voor ontwerpers.

Bruikbaarheidsonderzoek en -testen van (online) producten en diensten is inmiddels een ingeburgerde activiteit. Dergelijke evaluaties zijn alleen zinvol als ze gedegen worden voorbereid, opgezet en uitgevoerd. Jeffrey Rubin en Dana Chisnell actualiseerden hun standaardwerk voor bruikbaarheidsonderzoek en -testen uit 1994. Het handboek biedt houvast voor beginners en gevorderden bij de bruikbaarheid van sites, mobiele applicaties of fysieke producten vaststellen.

Brendan Dawes is creatief directeur van het Brits interactieve bureau Magnetic North. In dit rijkgeïllustreerde boek zet hij met talloze voorbeelden zijn gedachten over interactie-ontwerp op een rijtje. Voorbeelden uit de dagelijkse omgeving waarbij niet alleen bruikbaarheid maar ook beleving en ervaring een belangrijke rol spelen. Brendan Dawes is gastspreker op DxF 2008.

Inmiddels is de term Web 2.0 bij velen ingeburgerd. Van RSS, weblogs en wiki's tot 'user-generated content'. Glazenbolkijkers in technologie, marketing en communicatie hebben het er maar druk mee. Eindelijk buigen ook ontwerpers zich over de (on)zin ervan. Centrale vraag: Wat is de betekenis, rol en waarde van ontwerp voor het sociale web? Ontwerper en auteur Joshua Porter heeft een antwoord.

Al eerder werd geconstateerd dat webformulieren vaak niet de aandacht krijgen die ze verdienen. Als de belangrijkste interactieplek in een webapplicatie zijn ze bepalend voor het welslagen van het gebruik. Internationaal bekend webontwerper Luke Wroblewski (Yahoo!) publiceert binnenkort een uitgebreid handboek voor online formulierontwerp. Vanuit visueel, interactioneel en structureel perspectief laat hij zien wat de ingrediënten van succesvolle formulieren zijn.

Een onvindbaar product wordt niet verkocht. Informatie die niet is te vinden is onbruikbaar. Door de enorme toename van sites en informatie is hun vindbaarheid door mens of zoekmachine een belangrijke succesfactor geworden. In dit boek laat de auteur met praktijkvoorbeelden zien hoe het gebruik van webstandaarden en nieuwe technologieën (zoals microformats) tot een optimale vindbaarheid kan leiden.

Met de stortvloed aan informatie zoeken mensen naar mogelijkheden deze te bedwingen. De laatste jaren is 'tagging' (d.i. labels aan informatie toekennen) een adequate manier gebleken informatie te organiseren en te delen. Gene Smith schreef er een boek over waarin hij laat zien hoe het werkt en wat je er aan hebt.

Een ontwerper moet de mentale modellen van gebruikers kennen over wat ze doen, wat ze willen bereiken en hoe ze denken dat iets werkt. De constructie van deze modellen door gebruikersonderzoek en -analyse leidt tot begrip bij een ontwerper. Auteur Indy Young gaat in op de voor- en nadelen van mentale modellen en hoe ze passen bij het ontwerp voor gebruiksbelevingen en -ervaringen. Haar boek bevat praktische handreikingen en voorbeelden van hoe deze modellen in een ontwerppraktijk zijn in te zetten.

In een veranderende wereld staan zekerheden snel op losse schroeven. Waren voorheen de functies van een product of dienst bepalend voor het succes ervan, tegenwoordig is het vooral de beleving van het bezit en gebruik. Dé vertegenwoordigers van een nieuw denken over product- en dienstontwerp (het Amerikaanse Adaptive Path) hebben hun visie, aanpak en ideeën aan het papier toevertrouwd. Hun eerste binnenkort te verschijnen boek is een aanrader voor iedereen die met het ontwerp en de ontwikkeling van producten en diensten te maken heeft.

In bijna elk profiel van een informatie-architect, interactie-ontwerper of bruikbaarheidsspecialist staat dat zij de eisen, wensen en behoeften van gebruikers moeten kunnen bepalen. In de praktijk blijkt dat niet altijd eenvoudig. Contact met gebruikers is onmogelijk, de opdrachtgever kent zijn (potentiële) klanten of de applicatie is geschikt voor iedereen. In dit boek geven de auteurs praktische tips en wenken om de 'user requirements' - ook in lastige situaties - te kunnen bepalen.

In intranetten, websites en -applicaties speelt de inhoud ('content') een essentiële rol. Zonder (meestal tekstuele) inhoud zijn ze zinloos. De auteurs van dit boek gaan in op de inhoudsaspecten van bruikbaarheid, gebruiksbeleving en -plezier. Zowel theoretisch als praktisch geeft het boek ondermeer invulling aan het streven naar eenvoud door informatie op gepaste wijze te ontwerpen.

Bedrijven en organisaties hebben geen websites of -applicaties voor de lol. Een site of applicatie moet (in)direct geld opleveren. De winst vergroten of de kosten verlagen door meer klanten of minder klachten. Een financiële optiek op webdesign kijkt naar wat het kost en wat het oplevert. In vakjargon de 'return-on-investment' (ROI) geheten. In dit boek gaan de auteurs in op de bedrijfsmatige resultaten van webdesign.

In dit boek van de auteur van 'Designing the Obvious' gaat hij in op hoe gebruikers met webapplicaties interacteren. Deze interacties duren slechts een moment. Een moment waar het op aan komt. Een 'design moment' waarin de gebruiker beslist en een actie uitvoert (bijvoorbeeld een knop kiezen, zich aanmelden of een video bekijken). Publikatie: maart 2008.

Het motto van dit boek ('Objects, Experiences, and Empathy') suggereert dat productontwerp gericht op beleving en gestoeld op empathie noodzakelijke ingrediënten zijn voor duurzame en betekenisvolle producten. De auteur laat zien hoe de creativiteit van ontwerpers bijdraagt aan rijkere en diepere relaties tot producten en diensten.

Een blooper is een knoeperd van een fout. Gebruikers van software, sites en applicaties kennen ze maar al te goed. Bruikbaarheidsspecialist Jeff Johnson heeft een nieuwe versie uitgebracht van zijn klassieker uit 2000. Inmiddels heeft hij ook een sectie Management Bloopers toegevoegd, zoals #64 'De gebruikersinterface geen prioriteit geven'.

Naast bruikbaarheid is toegankelijkheid ('accessibility') een alom bekende kwaliteit van websites en -applicaties. Er zijn standaarden, richtlijnen en vuistregels voor. Toch heeft toegankelijkheid voor sommigen een slechte naam. De indruk bestaat dat het eerder beperkingen oplegt dan mogelijkheden geeft voor vormgevers of front-enders. De auteur van dit boek laat zien dat dat in het geheel niet waar hoeft te zijn.

Op een bepaalde manier zijn digitale produkten als sites, intranetten en webapplicaties 'gewoon' software. Niet direct bedoeld van specialisten maar meestal voor gewone mensen. De waarde van deze producten ligt eerder in het gebruik dan in de onderliggende technologie. Hoe ook softwareprofessionals gebruikersgericht ontwerpen in hun processen kunnen integreren tonen de auteurs van dit boek overtuigend aan.

In de tsunami van literatuur over experiences, experience design en de experience economy heeft het 'European Centre for the Experience Economy' in Bilthoven een Nederlandstalig boekwerk toegevoegd. In het boek scheppen Albert Boswijk, Thomas Thijssen en Ed Peelen de maatschappelijke context waarbinnen de betekenis, waarde en zin van user experience design een plek krijgt.

Onlangs promoveerde Leonard Verhoef aan de Universiteit Leiden op de redenen waarom ontwerpers hun gebruikers niet kunnen begrijpen. De laatste stelling die hij verdedigde luidde: "Het was eenvoudiger geweest als God de mens geschapen had naar beeld en gelijkenis van Windows." Zijn proefschrift geeft hij nu in eigen beheer uit.

Löwgren en Stolterman schreven een boek over interactie-ontwerp gebaseerd op reflectie. Nu eens niet een opsomming van praktische tips, vuistregels en ontwerppatronen, maar een denkmodel en raamwerk van de expertise van een interactie-ontwerper. Hun theorie over interactie-ontwerp is gebaseerd op het werk van theoreticus Donald Schön. Ook Dan Saffer (Adaptive Path) vestigde onlangs in enkele essays de aandacht op deze ontwerpdenker.

In Europa in het algemeen en in Nederland in het bijzonder is er veel aandacht voor de emoties die producten kunnen oproepen. Een belangrijk bolwerk van wetenschappelijk onderzoek naar emoties en industrieel ontwerp is het ID-StudioLab van de TU Delft. Pieter Desmet is hier één van de vooraanstaande onderzoekers en zijn proefschrift uit 2002 biedt veel inspiratie voor user experience designers.

Eén van de weinige Nederlandstalige boeken over praktische ontwerpprincipes voor bruikbare en 'ultimate psychologisch verantwoorde' interfaces van complexe systemen waarmee mensen cognitieve taken uitvoeren (lees: desktop- en webapplicaties). Leonard Verhoef (humanefficiency.nl) laat zien hoe de eenvoudige psychologie van kijken, praten, leren en denken ontwerpers kan helpen. En niks met beleving, 'design' of intuïtief.

Meer rekening houden met emoties, motieven en verwachtingen van mensen bij het ontwerp is een terugkerend thema binnen user experience design. Op diverse plekken wordt ontdekt hoe dat kan. Maar dat technologie ook zelf verleidt, overtuigt en verlokt laat B.J. Fogg in dit boek met allerlei voorbeelden zien. Sites, PDAs en mobiele telefoons verleiden nog nauwelijks tot een verandering van denken en gedrag. De verleidingsprincipes uit dit boek geven aan hoe dat wel kan.

In toenemende mate infiltreren zogenaamde intelligente systemen auto en huis. Van nu nog de eerste generatie navigatiesystemen tot straks 'ambilights' die onze stemmingen feilloos aan zouden voelen. De vermeende intelligentie in deze apparaten is onzin volgens Don Norman. Het gaat er eerder om dat ze ons moeten helpen betere beslissingen te nemen en natuurlijker interacteren.

Het blijkt altijd lastig een idee ook daadwerkelijk in een bruikbare, zinvolle en attractieve applicatie te realiseren. In dit boek geeft Robert Hoekman Jr. handreikingen om applicaties te verrijken met Web 2.0 concepten op een bruikbare manier. Zijn adviezen, suggesties en tips leiden tot Web 2.0 applicaties juist bedoeld voor mensen die niet de hele dag op Hyves of Tweakersnet zijn te vinden.

User-Centered Design (UCD) is een aansprekende benaderingswijze voor het ontwerp van kwalitatieve producten, diensten en omgevingen. Maar in de praktijk wil UCD nog wel eens minder goed tot zijn recht komen. In dit boek geven de auteurs talrijke praktijkvoorbeelden van hoe in concrete situaties deze ontwerpfilosofie werd ingevuld.

Tot voor kort alleen tegen een waanzinnig bedrag als hardcover te koop maar gelukkig nu ook in paperbackuitgave beschikbaar. Een serie artikelen van wetenschappers en ontwerpers over de verschuiving van de aandacht voor gebruiksgemak naar gebruiksplezier van interactieve applicaties. Drie Engelsen en een Nederlander nemen het voortouw.

Soms is het goed even stil te staan bij het feit dat het web in feite een geheel van complexe software is. Of het nu websites zijn met talrijke pagina's of webapplicaties met uitgebreide interactieve functies en mogelijkheden. Vanuit een pragmatische invalshoek beschrijven Susan Fowler en Victor Stanwick in dit handboek principes, vuistregels en hulpmiddelen om kwalitatieve webapplicaties te ontwerpen.

Wat is de user experience van een applicatie meer dan de bruikbaarheid ervan? Minder scherp omlijnde kwaliteiten als zinvol, betrouwbaar of plezierig komen al snel in gedachten. Ook de bedenkers van de economische waarde van 'experience' (in het boek 'The Experience Economy') hebben zich de vraag gesteld naar wat mensen echt willen van producten en diensten. En dat is ... authenticiteit.

Eén van de absolute bestsellers in user experience design. Vanuit een cognitieve invalshoek wordt het ontwerp van dingen in onze dagelijkse omgeving uiteengerafeld. Hoe het ontwerp en de verschijningsvormen van bijvoorbeeld kranen, deuren, auto's en thermostaten het gedrag en gebruik bepaalt. Volgens velen die het boek hebben gelezen verandert het voor altijd je kijk op (het ontwerp van) de dingen om ons heen. Verplicht kost dus voor ontwerpers.

Misschien vergeten we wel eens dat sites en applicaties in feite software zijn. In dit boek met onder meer bijdragen van Donald Norman, David Lidlle en John Rheinfrank wordt de relevantie van Design voor software overtuigend aangetoond. De voorbeelden zijn weliswaar gedateerd, maar de visie, inzichten en benaderingen zijn nog even relevant.

Met de term 'new computing' zet Ben Shneiderman aan tot een nieuwe denkrichting over het gebruik van computers. In dit nieuwe denken staan de menselijke behoeften tot expressie, onderzoek en communicatie centraal. Met een gedachtenexperiment van hoe Leonardo da Vinci een laptop zou gebruiken gaat de auteur in op waardevolle mogelijkheden van technologie in ons dagelijkse leven.

De organisatie en structuur van een site wordt gedreven door de informatie-architectuur. 'Boxes and Arrows'-oprichtster Christina Wodtke laat zien hoe een gedegen informatie-architectuur tot stand komt en welke principes en vuistregels je daarbij moet hanteren. Geschikt om de basisbeginselen van dit vakgebied te leren kennen.

Eén van de eerste gedegen handleidingen van hoe producten en diensten het beste kunnen worden ontworpen, gebaseerd op onderzoek naar mensen in hun 'natuurlijke' omgeving. De auteurs laten zien hoe de methode van contextueel ontwerp teams kan helpen de juiste aanpak, functies en benadering te bepalen. Inzicht in de gedachten, motieven en reacties van mensen in specifieke situaties blijkt voor elke software-ontwerper onontbeerlijk.

Met de introductie van Apple's iPhone heeft user experience design voor mobiele apparaten en applicaties er een nieuwe dimensie bijgekregen. Principes, methoden en technieken bij het ontwerpen voor verschillende mobiele platforms dragen bij aan gemak, eenvoud, bruikbaarheid en plezier van gebruik. Barbara Ballard laat met voorbeelden en patronen voor gebruikersinterfaces zien hoe dat kan.

Met dit boek bieden de auteurs een uitgebreide praktische handleiding voor ontwerpers. Zij beschrijven met voorbeelden en tips hoe persona's een belangrijke rol kunnen spelen in een gebruikersgericht ontwerpproces. Gebaseerd op hun ervaringen bij Amazon en Microsoft laten zij zien hoe persona's ook over meerdere producten en productversies bijdragen aan een succesvol ontwerp.

Personas hebben hun plaats in user experience design voor websites en -applicaties verworven. Weinig projecten doen het nog zonder. Maar hoe ze optimaal te gebruiken? Steve Mulder en Ziv Yaar gaan in op de creatie, het gebruik en de waarde van deze ontwerpdocumenten. Met personas kunnen gebruikers een centrale plaats in het proces krijgen en kan alles wat over hen bekend is op een aantrekkelijke manier toegankelijk worden gemmaakt.

Voor elke user experience designer is prototyping een bekend onderdeel van het ontwerpproces. Voorafgaand aan een interactief prototype geeft een papieren versie al veel inzicht en richting. Het standaardwerk voor prototypes met papier.

In de derde editie van dit standaardwerk voor informatie-architecten en andere user experience design professionals hebben de auteurs nieuwe ontwikkelingen op het Web geïntegreerd, zoals folksonomies, tagging, mashups en Rich Internet Applications. Voor ontwerpers van bedrijfsintranetten, websites en -applicaties is dit boek verplichte kost.

In dit boek laat Alan Cooper op overtuigende wijze zien waarom de meeste softwareprodukten voor consumenten zo ingewikkeld zijn. Naar zijn oordeel zouden ontwikkelaars betere produkten maken als ze er eens vanuit een ander perspectief naar keken. De auteur introduceerde in dit boek voor het eerst het gebruik van personas en scenario's tijdens ontwerpprocessen.

In dit boek geven de auteurs praktische handreikingen om interactieve prototypes te maken. Dergelijke prototypes geven snel inzicht in de gewenste functies en interfaces. Het boek bevat veel voorbeelden, sjablonen, methoden, technieken en hulpmiddelen voor prototyping.

In dit boek legt de auteur uit hoe principes van informatie-architectuur en navigatie-ontwerp gebruikers helpen informatie te vinden die ze zoeken. Het boek staat vol met ontwerpprincipes, voorbeelden en technieken. Specifieke aandacht gaat uit naar navigatiemodellen voor zogeheten 'Web 2.0'-toepassingen.

Dit boek is de derde editie van Alan Cooper's standaardwerk 'About Face'. Samen met interactie-ontwerpers Robert Reimann en David Cronin gaat Cooper in op de manier waarop desktop applicaties, websites en mobiele toepassingen met personas en scenarios kunnen worden ontworpen.

In dit boek gaat Bill Buxton (Microsoft Research) in op de rol van schetsen en prototypes tijdens het ontwerp voor dynamische user experiences. Het boek bevat praktijkvoorbeelden, oefeningen en projectbeschrijvingen met verwijzingen naar videoclips ter illustratie van principes en methoden.

In dit rijkgeïllustreerde boek vertelt Peter Van Dijck over de principes, methoden en technieken van informatie-architectuur in webdesign. Hij richt zich daarbij vooral op vormgevers. Op praktische wijze laat de auteur zien hoe structuur en organisatie van informatie essentieel zijn in de visuele communicatie van websites.

David Weinberger (co-auteur van de Cluetrain Manifesto) laat in dit boek zien waarom de categorie- en classificatiesystemen van de fysieke wereld niet meer bruikbaar zijn in digitale wereld. Heeft in de fysieke wereld in principe alles (bijvoorbeeld een boek) uiteindelijk maar één plek, in de digitale kunnen dat er ontelbare worden. De gevolgen van hoe we de wereld indelen blijken nogal groot.

In dit boek beschrijft de auteur vier vormen van plezier die mensen kunnen ervaren als ze een product of dienst gebruiken: fysiek (zintuigen), psychologisch (emoties), sociologisch (relaties) en ideologisch (waaarden). Dit raamwerk is voor ontwerpers een goed refentiekader voor hun strategie en proces gericht op user experience.

In dit boek verzamelt Brenda Laurel (red.) in 36 artikelen materiaal voor ontwerpers op zoek naar manieren om ontwerpprocessen en -methoden beter te integreren met onderzoeksactiviteiten: van mensgerichte onderzoeksmethoden tot formele experimenten, procesmodellen en de toepassing ervan bij echte ontwerpproblemen.

Nathan Shedroff beschrijft in dit boek aan de hand van voorbeelden hoe interactie-ontwerp, informatie-ontwerp en vormgeving de beleving van interactie met (digitale) producten en omgevingen kunnen vormen.

Ten grondslag aan elk ontwerpproces voor user experience ligt onderzoek naar gebruikers. In dit boek beschrijft Mike Kuniavsky voor- en nadelen van methoden en technieken voor onderzoek die daarbij behulpzaam kunnen zijn, zoals persona's, bruikbaarheidstesten en gebruiksobservaties. Het boek biedt praktische handreikingen voor de beroepsbeoefenaar.

Csikszentmihalyi bestudeert al meer dan twintig jaar deze zogenaamde 'optimale ervaring': een toestand waarin mensen verkeren wanneer zij zeer geconcentreerd zijn en daar intens van genieten, gepaard met een bewustzijnstoestand die we flow noemen. Flow onthult hoe deze prettige ervaring te bereiken is, door uzelf doelen te stellen en uitdagingen aan te gaan. Het is de ideale inleiding tot dit opmerkelijke onderwerp en een boek dat de lezer kan leiden tot de werkelijke rijkdom van het bestaan.

Als één van de grondleggers van bruikbaarheid en user experience besteedt Donald Norman in dit boek aandacht aan de affectieve dimensie van produktontwerp. Hij laat zien hoe ontwerpers hun produkten ook aantrekkelijk, plezierig en leuk kunnen maken. Vragen die hem in dit boek bezighouden zijn bijvoorbeeld waarom een schone auto lekkerder rijdt of waarom goedkope wijn uit een mooi glas beter smaakt.

John McCarthy and Peter Wright beschrijven de manier waarop bij user experience design de emotionele, intellectuele en zintuigelijke aspecten van onze interacties met technologie moeten worden betrokken. De schrijvers bieden een theoretisch raamwerk voor user experience dat teruggaat op ideëen van ondermeer John Dewey en Mikhail Bakhtin. Hun raamwerk is uitgebreid van voorbeelden voorzien.

"Interactie-ontwerpers zijn de vormgevers van gedrag. Gedrag is een groot begrip en kan zo op het eerste gezicht te groot zijn voor een enkele professie. Maar toch is een dergelijk beroep ontstaan. Deze beroepscategorie omvat de complexiteit van informatie-architectuur, het antropologische streven de mensheid te begrijpen, de altruïstische aard van 'usability engineering' en de creatie van dialogen. (...)"

Volgens de auteur: "Dit boek is zo opgezet dat je het in een paar uur uitleest. Ben je nieuw in het vakgebied van user experience - misschien ben je verantwoordelijk om een ux team samen te stellen, of misschien ben je een schrijver of ontwerper die zijn/haar weg zoekt in dit gebied - dit boek geeft je het benodigde fundament. Ben je al bekend met de methoden en aspecten in het gebied van user experience, dit boek zal je helpen ze nog effectiever naar je collega's te communiceren."

Een boek voor gevorderden over interface- en interactie-ontwerp, opgezet als een 'pattern language'. Het bevat praktijkvoorbeelden van desktop-applicaties, websites, web-applicaties, mobiele apparaten, en van alles er tussenin. Op een bijbehorende site zijn voorbeelden van sommige patronen uit het boek te vinden. Het boek bevat veel meer: introductiemateriaal, patronen en meer praktijkvoorbeelden.

Een uitstekende inleiding in de bruikbaarheid van sites. Aan de hand van voorbeelden legt Krug de basisprincipes uit van hoe sites bruikbaarder kunnen worden.

"Dit boek is superkort, maar motiveert geweldig en geeft je een echt 'usability' gevoel", aldus Ruben Timmerman (usarchy).

Jakob Nielsen (bruikbaarheidsguru) en Hoa Loranger (user experience specialist bij de Nielsen Norman Group) schreven een boek met hernieuwde inzichten in het ontwerp en de bruikbaarheid van websites. Aan de hand van voorbeelden en richtlijnen gaan zij in op goede en slechte ontwerpen voor navigatie, informatie-architectuur, bladspiegels van pagina's en zoek- en bladerfaciliteiten.

Ruben Timmerman (usarchy) concludeerde in zijn boekrecensie: "(...) een prima 'read' en als je er lekker in zit ben je er in een dag wel doorheen."

Ward van der Put is zelfstandig adviseur in website-usability en besteedt in dit Nederlandstalige boek uitgebreid aandacht aan de verschillende dimensies van bruikbare sites. Aan de orde komen ondermeer de structuur, navigatie en grafische vormgeving van sites. In het boek wordt daarnaast ruime aandacht besteed aan toegankelijkheidseisen en -richtlijnen. Dit boek is een goede introductie om sites van enige kwaliteit te ontwerpen.

Jeffrey Zeldman heeft zijn klassieker, waarin hij de wereld liet kennismaken met op standaarden gebaseerd ontwerp, bijgewerkt. Deze nieuwe editie bespreekt alle verbeteringen en vooruitgang in de browserwereld sindsdien. In dezelfde pakkende stijl maakt dit boek zelfs de moeilijkste informatie toegankelijk.

Peter Morville, één van de grondleggers van informatie-architectuur voor het Web, schreef een boek over de vindbaarheid van informatie en objecten. Daarbij kijkt hij ver vooruit en voorspelt een toenemend belang van vindbare informatie. De maatschappelijke rol van Google en technische ontwikkelingen als GPS en RFIDs krijgen volgens hem grote invloed op ons dagelijkse leven.

Dan Saffer (interactie-ontwerper) gaat in op het vakgebied Interaction Design aan de hand van diverse voorbeelden, zoals de iPod en populaire sites, zoals Flickr.

John Maeda, kunstenaar, MIT professor en lid van de adviescommissie bij Philips voor 'Sense & Simplicity' meent de wetmatigheden van eenvoud in technologie, ontwerp, commercie en het leven te hebben ontdekt.

Dan Brown, informatie-architect en user experience designer, besteedt aandacht aan de communicatieve aspecten van ontwerpdocumenten zoals personas, concept models, sitemaps en wireframes. De ontwerpdocumenten zijn onafhankelijk van een bepaalde methodiek of hulpmiddel.

Bill Moggridge, internationaal vermaard industrieel ontwerper en oprichter van het ontwerpbureau IDEO, biedt een historisch overzicht van belangwekkende projecten en produkten van interactie-ontwerp. Zowel de allereerste ontwerpen van de muis, de grafische interface en de mobiele telefoon komen aan de orde als nieuwe ontwerpen zoals de iPod, computer games en PDA's.